Mộng | Tàn | Phai | Sắc | statement

Dựa trên nền tảng của series tranh mang chủ đề "Phương Bắc Xa Khuất" trước đó , nguồn cảm hứng của tôi vẫn tập trung vào khai thác các chủ đề mang tính kí ức, lịch sử và một vài di sản văn hoá còn sót lại . Chẳng hạn như một vài ngôi tháp cổ từ di sản Angkor Wat vĩ đại hay các ngôi đình làng nằm rải rác ở vùng nông thôn Bắc Bộ Việt Nam cho đến những bộ trang phục cũ được các vua chúa sử dụng thời Lê - Trịnh vào giai đoạn thế kỉ 17...

 Trong qúa trình làm thay đổi cấu trúc của cảnh vật trong tranh , một cách tình cờ mà tôi có được các bản vẽ kiến trúc của một số ngôi đình làng Bắc Bộ . Khi quan sát các bản vẽ , nếu như chỉ nhìn ngôi đình đó một cách độc lập trong không gian tôi thấy chúng như được mở rộng hơn về mặt không gian và yếu tố phi thời gian . Điều này quan trọng bởi vì nó khiến tôi có một cách nhìn khác hơn giữa một công trình đang tồn tại và một  diện mạo độc lập trên bản vẽ. Khi đó ta sẽ không còn phụ thuộc nhiều vào các hình ảnh hiện thực của chúng , mà những suy nghĩ sẽ được mở rộng và tự do hơn . Các thông số trên từng bản vẽ lúc này không còn quan trọng , tôi chỉ chú tâm quan sát chúng dưới những góc độ thay đổi về mặt không gian và cấu trúc. Dựa trên nền những cấu trúc này cho phép tôi tự do phát triển những cấu trúc mới hơn và làm sao tái tạo cho chúng có một lớp không gian mới dựa trên nền không gian cũ . Khi đó, việc tái cấu trúc lại từ trên một bản vẽ sẽ cho phong cảnh có một dạng kết cấu mới và tự do ở một mức độ cao hơn. Khi đó bức tranh giống như nằm trong một cấu trúc hình học của một công trình đang trong qúa trình phục dựng tựa như một bản vẽ phối cảnh .  Không gian lúc này trông mới và đa chiều hơn để cho cá nhân có thể tự do vào ngóc ngách của các chi tiết . Trên nền cấu trúc mới này , các nét vẽ được tôi nối lại với nhau trong các định dạng hình học. Khi đó phong cảnh dường như được nhìn xuyến thấu . Nó trở nên bí ẩn và khó đoán biết . Tuy nhiên , cùng việc phát triển các bức tranh dựa trên bản vẽ , tôi cũng không bỏ lỡ các trải nghiệm thực tế khi mình có thể  . Tôi đã trở lại những ngồi đình tôi từng đến thêm một vài lần với mong muốn thấy được không gian , bối cảnh nơi đó một cách rõ nét hơn.

 Trở lại với việc quan sát qúa trình hình thành nên một công trình cổ ở Bắc Bộ Việt Nam , ta thấy các ngôi chùa hoặc ngôi đình được xây dựng dựa trên những yếu tố tự nhiên có sẵn kết hợp với quan niệm phong thuỷ. Phần nhiều chúng không được xây dựng qúa quy mô , mà chỉ dựa vào địa lý tự nhiên và bối cảnh sẵn có . Chúng được hình thành để đáp ứng các nhu cầu về mặt tôn giáo , tín ngưỡng hay sức ảnh hưởng từ một vài cá nhân trong xã hội phong kiến Việt Nam . Trải qua nhiều thế kỉ với bao biến động, những thứ còn sót lại được với thời gian tôi nghĩ rằng đều là những gì quý giá . Bới chúng đã được sàng lọc và lựa chọn bởi chính tự nhiên và con người . Trong trường hợp này , di sản Angkor Wat vĩ đại mà chúng ta thấy được ngày hôm nay là một ví dụ . Nơi mà khi đặt chân đến , ta sẽ có cảm giác ở đó có sự tiếp xúc của Con Người – Tự Nhiên và Trời đất . Vì thế mà qúa trình thay đổi chủ đề trong các bức tranh của tôi từ một số công trình mang tính chất biểu tượng đương đại ở Việt Nam sang những công trình mang yếu tố lich sử là như vậy , nó giống như một hành trình ngược với thời gian . Và ta thấy được mối liên hệ của chúng từ những yếu tố về mặt tự nhiên cho đến xã hội , kí ức và lịch sử . Với các công trình mang những yếu tố lịch sử , khi làm việc tôi muốn nhìn thấy chúng ở góc độ sơ khai và tôi thể hiện màu sắc trên từng bức tranh sao cho có cảm giác gần được với các yếu tố của tự nhiên nhất . Màu sắc trên tranh lúc này tựa như màu của bùn đất , tro than ,hơi nước , củi khô vàng , bạc , màu son của sơn mài cổ được ẩn trong hình hài mang dáng vẻ cũ kĩ .

Đó không phải là điều mà tôi muốn tái hiện từ tự nhiên mà là để cho chính tự nhiên dẫn dắt hành trình trong công việc . Thỉnh thoảng trong đầu tôi lại xuất hiện môt câu hỏi : " Cuối cùng trong bạn nghệ thuật sẽ dẫn đến điều gì . Chúng ta nỗ lực làm cho nghệ thuật của mình trở nên mới mẻ hơn , điều đó có quan trọng hay nghệ thuật như là hành trình trở lại tự nhiên - đi xa rồi lại trở về điểm khởi thuỷ. Mọi biến động và thay đổi đều gần với lẽ vô thường . Dường như trong nghệ thuật và cuộc sống vẫn đang có điều gì giống với sự tồn tại của ngôi đền , ngọn tháp , tấm tàn y kia .. Lựa chọn cao nhất vẫn là sự lựa chọn của tự nhiên – nơi có những điều mà con người chúng ta không quyết đinh được" .

 

Hà Nội 17/06/2014